Jeszcze jedna kapliczka w Przewozie?
Niedawno ukazała sie informacja o wyremontowanej kapliczce w Przewozie. Kapliczka „na Gołaszce" jest jedną z kilku przewoskich kapliczek, z których każda ma swoją historię. Na publikowanej na tej stronie mapie wojennej von Wrede z roku 1750 widać, przy znacznym powiększeniu, w południowo - wschodnim zaułku Przewozu znak obiektu sakralnego. Nie byłaby to jedyna kapliczka, a może krzyż, która już nieistnieje, jak pokazuje opisana dalej historia.
W niemałe zakłopotanie wprawił w roku 1809 Franz Pajunk, rolnik z Przewozu i były żołnierz, ówczesnego proboszcza łanskiego, ks. Josefa Polomskiego, przedstawiając mu plan budowy kapliczki w Przewozie. Franz Pajunk słuzył w armii pruskiej i brał udział w wojnie francusko - pruskiej. W czasie jednej z wyjątkową brutalnoscią i dużą iloscią ofiar prowadzonej walki z wojskami napoleońskimi (niewykluczone, że chodzi o słynną bitwę pod Jeną i Auerstedt 14 października 1806 roku, zakończoną klęską armii pruskiej - przyp. autora) ślubował, że postawi kapliczkę w swoim rodzinnym Przewozie, jeżeli ujdzie z życiem z tej niezwykle krwawej bitwy.
Franz Pajunk szczęśliwie ocalał i zaraz po powrocie z niewoli francuskiej postanowił zrealizować swoje postanowienie. Nowa kapliczka miała być poswięcona św. Jerzemu.
Ksiądz Polomsky nie był wcale zachwycony zamiarami Franza Pajunka, próbował nawet odwieźć fundatora od tego zamiaru i nakłonić go do innej formy dziękczynności za uratowane życie, bezskutecznie. Ksiądz obawiał się bowiem, że kosciół będzie musiał partycypować w kosztach, jeżeli nie budowy, to conajmniej utrzymania kapliczki w przyszłosci, zwłaszcza, gdyby miały się w niej odbywać nabożeństwa religijne. Obawy łanskiego proboszcza okazały się bezpodstawne, kiedy Franz Pajunk wyjaśnił, że chodzi jedynie o małą kapliczkę na jego posesji, może przed domem, podobną do popularnych wówczas kapliczek ku czci św. Jana Nepomucena, więcej o charakterze pomnika dziękczynnego i nie przeznaczoną do publicznych nabożeństw kościelnych. W tej sytuacji i Kuria Biskupia nie widziała żadnych przeszkód i wyraziła ostatecznie 15 czerwca 1809 roku zgodę na wzniesienie kapliczki. Znając pobożność oraz.... upór ówczesnych ludzi, należy przypuścić, że kapliczka została niedługo później postawiona.

Mała kapliczka ku czci św. Jerzego nie zachowała sie do dzisiejszych czasów, podobnie być może i gospodarstwo Franza Pajunka; jej fundator, rolnik i były królewski artylerzysta, Franz Pajunk, zmarł 7 października 1828 roku w wieku 56 lat.
Źródło: Acta betreffend die Erbauung einer Capelle in Przewos 1809, Archiwum Archidiecezjalne Wrocław
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Edmund Neuwald jest dawnym mieszkańcem Łan, obecnie mieszka w Niemczech. Jest autorem książki o Łanach "Lohnau. Geschichte eines Dorfes in Oberschlesien", do której zbierał materiały przez wiele lat. Z racji częstego zazębiania się historii Łan z historią Przewozu w zgromadzonych przez pana Neuwalda dokumentach jest również wiele informacji na temat naszej miejscowości. Dziękujemy panu Neuwaldowi, iż się tymi materiałami oraz swoją wiedzą z nami dzieli.